Đời Tam Quốc, Quan Vân Trường bị thất thủ thảm bại ở Hạ Bì. Đơn thân độc mã phải phò tá hai người chị dâu là vợ của Lưu Bị qua nương nhờ Tào Tháo. 

Đêm đến, Tào Tháo cho ba người ngủ chung một phòng, dụng tâm là muốn cho chị em loạn luân, chúa tôi phải thất lễ. 

Vân Trường một dạ thẳng ngay không để tà tâm quyến rũ, một tay cầm đuốc, một tay cầm sách Xuân Thu ngồi gác trước cửa mà đọc đến sáng. 

Ai nấy đều khen Quan Công là người chính trực. Từ đó mới có câu “ngọn đuốc Vân Trường” dùng để chỉ những người ngay thẳng không để vật dục cám dỗ lòng mình. 

Cũng bởi một đời chính trực, có ân báo ân, thà chết chứ không chịu nhục mà sau khi ông qua đời, nhân dân đã tôn ông lên bậc thần thánh. 

Cũng vào đời Tam Quốc, Tào Thào được mệnh danh là kẻ Đại Gian Hùng, dối cha, lừa chú, bức ép thiên tử… 

Trong lần xuất quân thảo phạt Viên Thuật, quân Tào đi xa mệt mỏi, thiếu lương thực. Trong khi đó, quân Viên Thuật kiên quyết cố thủ thành trì, không chịu ra đánh. Tháo bèn nghĩ ra một cách. 

Tháo cho người giảm bớt khẩu phần ăn của binh lính để tạm giải quyết vấn đề lương thảo. Hắn sai người thay đấu lớn bằng đấu bé vì thế quân lính ăn không được no nên bắt đầu ca thán. 

Để ổn định lòng quân hắn sai người chém đầu viên quan coi lương treo lên trước doanh trại, rồi phao lên rằng: tên quan này vì tham lam, đã thay đấu lớn bằng đấu bé để chiếm đoạt phần lương thảo dư thừa. Nhờ đó mà lòng quân được ổn định. Nhưng người đời sau ai cũng bất bình trước thủ đoạn gian hùng của Tào Tháo. 

Ngày xưa, chim và chuột đã từng có một cuộc chiến lâu dài. 

Chim bay trên trời, nghĩ rằng mình có khả năng nhìn bao quát mặt đất, nên phải được quyền làm chủ trái đất. Chuột sống trong lòng đất nên cho rằng đất phải thuộc về mình. 

Thế là chiến tranh bắt đầu. Lúc đầu, dơi đứng về phía chim. Nhưng khi thấy phe chim yếu thế, dơi trốn vào một nơi vắng vẻ, đợi thời. Khi thấy chuột thắng trận, dơi theo về với chuột. 

Bị chuột khám phá dơi chối bai bải: “Hãy nhìn cho kỹ, lông của tôi, răng của tôi, và chân của tôi có đích thị giống chuột không? Loài chim đâu có thế?” 

Từ đấy, dơi theo phe chuột. Ít lâu sau, thấy phe chuột yếu thế, dơi lại bỏ trốn, nằm một chỗ đợi thời. Khi chim thắng trận, dơi nhập bọn với chim. 

Bị khám phá là người của đối phương, dơi lại chối bai bải: “Hãy nhìn kỹ đây, tôi bay trên trời như các bạn. Loài chuột đâu có cánh như tôi?” 

Từ đấy, dơi lại theo phe chim. Cho đến khi cả chim lẫn chuột cùng biết mình không thể thắng được, bèn bắt tay nhau nghị hòa. Họ lập một hội đồng quyết định số phận của dơi. 

Phe chuột nói với dơi “Mày theo phe chim, hãy về sống với họ.” Phe chim cũng nói: “Mày theo phe chuột, bây giờ hãy đi với chuột.” 

Cuối cùng, chẳng bên nào chịu nhận dơi, và cả hai phe đồng ý quyết định: “Từ nay, mày sẽ bay một mình trong đêm, và sẽ không được làm bạn cả với những ai biết bay hay biết đi”. 

Đó là lý do tại sao dơi biết bay mà không đậu trên ngọn cây như chim, và chuyên sống chui rúc trong những hang động tối tăm bẩn thỉu. Khi ngủ, đầu dơi chúi xuống đất, đít ở trên đầu. Và chuyên kiếm ăn vào ban đêm, như phường trộm cắp. 

“Chính” là không tà, thẳng thắn, đứng đắn đối với mình, đối với người và đối với việc. "Việc thiện thì dù nhỏ mấy cũng làm, việc sai thì dù nhỏ mấy cũng tránh". 

Bác Hồ dạy: “Chính đối với mình là không tự cao, tự đại, luôn luôn chịu khó học tập, cầu tiến bộ, phát triển điều hay và sửa chữa khuyết điểm của mình. Đối với người, phải yêu quý, kính trọng, giúp đỡ, không nịnh hót người trên, xem khinh người dưới. Phải để việc nước, việc công lên trên việc tư, việc nhà. 

Công việc dù to hay nhỏ đều phải cố gắng hoàn thành. Phải luôn luôn nhớ “việc thiện thì dù nhỏ mấy cũng làm. Việc ác thì dù nhỏ mấy cũng tránh”. Tự mình phải chính trước, mới giúp được người khác chính. 

Mình không chính, mà muốn người khác chính là vô lý.” Người “chính trực” là người biết sống thẳng thắn, biết sống theo lẽ phải, không a dua nịnh bợ người có quyền thế để hưởng lợi, không biện bạch quanh co để bào chữa những sai trái của mình, dám nhìn nhận những lầm lỗi sai trái của mình mà không tìm cách đổ lỗi cho người khác. 

Người chính trực là người biết khen chê đúng ý nghĩa, không lừa mị người khác, không hứa hẹn bừa bãi những điều mà khả năng mình không thực hiện được, cũng không phải là hạng người "tay này cho, tay khác lấy lại" mà phải là người "cho mà không cần tính toán" 

Tóm lại, “chính trực” là nghiêm minh, là thành thật là tín trung, là không thiên vị. 

Bác Hồ dạy: “Cần, Kiệm, Liêm, là gốc rễ của Chính. Một cây không chỉ cần có gốc rễ, mà phải có cả cành, lá, hoa, quả mới là cây hoàn chỉnh. Một người phải Cần, Kiệm, Liêm, nhưng còn phải Chính mới là người hoàn toàn...” Sự “chính trực” luôn đi kèm với sự “chân thật” và “công minh”. 

Trong cư xử, giao tiếp, chân thành là căn bản để được mọi người tín nhiệm và yêu mến. Ai cũng sợ những kẻ 

“khẩu phật tâm xà” 

(Nguyễn Du). 

Người chính trực, chân thật, công minh thường được mọi người khâm phục, quý mến, tín nhiệm và cởi mở tâm tình (Nhân vật Quan Vân Trường trong câu chuyện dẫn nhập). 

Trái lại, người sống lừa dối, xảo trá, gian lận, thì bị khinh bỉ và xa lánh (Nhân vật Tào Tháo trong câu chuyện dẫn nhập) 

Lòng chính trực cho phép chúng ta sống với đời bằng tất cả trái tim mình. Cuộc đời ta không còn bị lôi kéo vào hàng ngàn hướng đi mâu thuẫn với nhau, mà chỉ còn một hướng đi duy nhất, đó là hướng đi tới sự lương thiện, hạnh phúc. 

Từ nền tảng của lòng chính trực, ta có thể tạo nên những mối quan hệ dựa trên nền tảng của sự tin cậy. Một cuộc sống bình an, chẳng có gì đáng lo sợ, giấu giếm sẽ mang lại cho ta nhiều hạnh phúc (xảo trá, lừa đảo, quanh co kết cục như loài dơi). 

Xét trên bình diện siêu nhiên, phải “chính trực” vì chúng ta được dựng nên theo hình ảnh Thiên Chúa là Đấng công minh chính trực; phải “chân thật” vì Thiên Chúa là chân lý là sự thật. 

Người ta thường không giữ được sự công bằng chính trực vì hai lý do: 

+ Nguyên nhân bên trong: là tình cảm chi phối con người của họ. Tình cảm đó có thể là nhát sợ, yêu thương, thiên tư… 

+ Nguyên nhân bên ngoài: là ảnh hưởng của người mà họ tiếp xúc. Ảnh hưởng đó phát sinh do địa vị xã hội, do trình độ văn hóa, hay do thế lực kinh tế. Bởi đó người ta nể nang vì giàu sang phú quý, vì quyền cao chức cả, vì học thức cao… Những biểu hiện lỗi đức “chính trực” là sự dối trá, giả hình, mưu mô, xảo quyệt, khoe khoang… có thể biểu hiện trong: 

+ Lời nói: nói láo, nói khoác, thề gian, vu khống… 

+ Việc làm: làm chứng gian, gian lận trong thi cử, mua bán gian lận, lừa đảo… Để rèn luyện đức “chính trực” ta cần phải: 

+ Nghe theo tiếng lương tâm ngay thẳng 

+ Sống đức tin, nghĩa là tập nhìn con người sự vật và các biến cố theo cái nhìn của Đức KiTô Như thế họ sẽ không chọn danh vọng cho mình, chọn giàu sang cho mình, chọn khoái lạc cho mình. 

Liên hệ: Đức Giêsu đã không thể thắng cơn cám dỗ nếu Người chỉ qui hướng về mình. Người sẽ thua ma quỷ nếu Người tìm vinh danh mình khi hóa đá thành bánh, Người sẽ sập bẫy Satan khi nhảy xuống từ nóc cao đền thờ để được khen ngợi tung hô. 

Người sẽ thất bại thảm thương khi quỳ lạy ma quỷ để được vinh hoa thế gian. Nhưng không người luôn lấy Lời Chúa làm đèn soi để chống lại những cám dỗ. 

Vì thế, học tập gương Chúa Giêsu, ta phải luôn nghe theo tiếng Chúa mách bảo qua tiếng lương tâm ngay thẳng và nhìn mọi sự vật theo tinh thần của Chúa. 

“Trời có bốn mùa: Xuân, Hạ, Thu, Đông. Đất có bốn phương: Đông, Tây, Nam, Bắc. Người có bốn đức: Cần, Kiệm, Liêm, Chính. Thiếu một mùa, thì không thành trời, Thiếu một phương, thì không thành đất. Thiếu một đức, thì không thành người” (Hồ Chí Minh) 

“Để trở thành một người có lòng chính trực thì bất cứ hành động nào của bạn cũng đều cần phải xuất phát từ tấm lòng, chứ không phải là hành vi xã giao, lấy lòng người khác hay giả dối” (Nguồn: Hạnh phúc không khó tìm) 

“ĐỨC CHÚA phán như sau: Hãy tuân giữ điều chính trực, thực hành điều công minh, vì ơn cứu độ của Ta đã gần tới, và đức công chính của Ta sắp được biểu lộ.” (Isaia 56,1) 

“ĐỨC CHÚA phán như sau: Hãy thực thi lẽ công minh và điều chính trực; hãy giải thoát người bị bóc lột khỏi tay kẻ áp bức; đừng ngược đãi ngoại kiều, trẻ mồ côi và người goá bụa; đừng cưỡng bức và đổ máu người vô tội ở nơi đây.” (Giêrêmia 22, 3) 

Trung thực trong khi thi cử. Tôn trọng sự thật, không huênh hoang khoác lác, khoe mẽ về mình; không coi thường kẻ dưới; không vu khống cáo gian; không đổ lỗi cho người khác. 

BTVN: chép vào tập và trang trí để luôn tâm niệm "Việc thiện thì dù nhỏ mấy cũng làm, việc sai thì dù nhỏ mấy cũng tránh"

Trích dẫn từ: http://giesulove.net/diendan/thao-luan-ve-phong-trao/338-giao-duc-nhan-ban.html